Rzodkiewka w ogrodzie

  • uprawa rzodkiewki

Rzodkiewka

Rzodkiewki to popularne i bardzo lubiane warzywa. Są nie tylko bardzo smaczne, ale i zdrowe. Mają też atrakcyjny wygląd. Są wśród nich odmiany w kształcie kuli, walca lub stożka oraz w różnych kolorach: czerwonym, czerwono-białym, czerwono-różowym, białym i żółtym. Odmiany rzodkiewek różnią się również ostrością smaku. Najsmaczniejsze są te świeżo zerwane, spożywane na surowo. W tej postaci są również najzdrowsze. Możemy robić z nich surówki, dodawać do kanapek, sałatek lub twarożku. Rzodkiewka zawiera olejek gorczyczny, który nadaje jej charakterystyczny smak i aromat. Uwydatnia się on po posypaniu warzywa solą, dlatego właśnie jada się je głównie na surowo. Jeść można również liście rzodkiewki, mają one te same wartości odżywcze i smakowe, co korzenie. Można dodawać je do sałatek, surówek, gotowanego szpinaku lub botwinki.

Rzodkiewka jest jedną z najczęściej hodowanych nowalijek. Jej nasiona nadają się również na kiełki, które są również bardzo smaczne i zdrowe. Dzięki nim możemy cieszyć się smakiem rzodkiewki przez cały rok. Jest niskokaloryczna, 100 gram to około 13-15 kcal. Zawiera witaminy z grupy B, PP i C i minerały: fosfor, wapń, magnez czy żelazo. Dzięki dużej zawartości witaminy C rzodkiewka przeciwdziała anemii, wpływa na budowę tkanki kostnej, przyspiesza gojenie się ran. Jest zalecana przy chorobach nerek, ponieważ ma działanie moczopędne. Wspomaga również przemianę materii.

Jest bardzo łatwa w uprawie, nie potrzebuje wiele miejsca i można hodować ją nawet w skrzyniach na balkonie czy tarasie. Jeśli dodamy do tego jej walory smakowe i zdrowotne, okazuje się, że jest warzywem, dla którego zawsze powinno się znaleźć miejsce w naszym ogrodzie.

Uprawa

Jest roślina jednoroczną lub dwuletnią, uprawiana jest zawsze jako roślina jednoroczna. Częścią jadalną jest korzeń, ale można też spożywać młode liście rzodkiewki. Ma krótki okres wegetacji, zwykle trwa on od 25 do 50 dni, dlatego może być uprawiana jako przedplon (wiosną) lub poplon (na zbiór jesienny) i można ją wysiewać kilkakrotnie w ciągu sezonu. Może być uprawiana zarówno w gruncie, jak i pod osłonami. Ma niewielkie wymagania uprawowe. Rośnie na prawie każdej ogrodowej glebie, jednak najlepiej udaje się na glebach piaszczysto-gliniastych, przepuszczalnych, bogatych w próchnicę. Toleruje niskie temperatury. Do prawidłowego rozwoju potrzebuje jednak dużo światła, dlatego najlepiej lubi miejsca słoneczne. Dobry dostęp światła jest warunkiem wytworzenia kształtnych zgrubień.

Zmianowanie

  • Zmianowanie ze względu na wymagania pokarmowe roślin: ma niskie wymagania pokarmowe, dlatego sadzimy ja po roślinach o wysokich wymaganiach pokarmowych.
  • Zmianowanie według pokrewieństwa roślin: Należy do rodziny krzyżowych, więc nie należy uprawiać jej na kwaterze po innych roślinach z tej rodziny.
  • Zmianowanie według podziału na rośliny korzeniowe, liściowe, kwiatowe, owocowe i nasienne: Jest warzywem korzeniowym, więc nie powinna być uprawiana po innych roślinach korzeniowych. Najlepiej uprawiać ją po warzywach liściowych.
  • Zmianowanie ze względu na rośliny korzeniące się płytko i głęboko: Korzeni się płytko, najlepiej więc uprawiać ją na stanowiskach po roślinach korzeniących się głęboko.

Uprawa współrzędna

Dobrym sąsiedztwem dla rzodkiewki jest groch, fasola, kalarepa, sałata głowiasta, marchew, por, pasternak, szpinak i pomidory. Nie lubi towarzystwa ogórków i cebuli.

Siew i sadzenie

Glebę pod uprawę rzodkiewki należy oczyścić z chwastów i spulchnić za pomocą kultywatora lub wideł amerykańskich, wbijając je w glebę i poruszając nimi w górę i w dół. Po spulchnieniu pozostawiamy glebę na jakiś czas, aby się dobrze przewietrzyła, a następnie wyrównujemy grabiami. Aby uzyskać równe rządki, warto użyć specjalnego znacznika lub rozciągnąć sznurek i siać nasiona wzdłuż niego. Rzodkiewkę siejemy na głębokość 1 cm w rzędach odległych od siebie o 15 cm. Zbyt głęboki siew może spowodować wydłużanie się i zniekształcanie zgrubień. Optymalna temperatura kiełkowania nasion to 12 °C, ale zaczynają one kiełkować już w temperaturze 3-4 °C. Siewki są odporne na spadek temperatury nawet do -4°C, dlatego możemy siać rzodkiewkę do gruntu wczesną wiosną, gdy tylko warunki na to pozwolą. Jeśli temperatura powietrza jest zbyt wysoka, rzodkiewki reagują nadmiernym wzrostem liści , wybijaniem roślin w pędy kwiatostanowe, a ich korzenie szybko parcieją. Przed siewem warto zaprawić nasiona specjalną grzybobójczą zaprawą. Po wschodach siewki przerywamy. Należy zrobić to nie później, niż w fazie drugiego liścia, ponieważ zbyt gęsty siew może być przyczyną wytworzenia się niekształtnych zgrubień lub nawet spowodować, że w ogóle się one nie wytworzą. Rzodkiewki na pierwszy zbiór można wysiewać w inspekcie lub w tunelu czy szklarni już w marcu, a niektóre odmiany nawet pod koniec lutego. W tym przypadku wskazane jest okrycie ich agrowłókniną. Do gruntu wysiewać możemy nasiona od marca do końca maja. Później, w najcieplejszych miesiącach lata, są dla niej zbyt wysokie temperatury - rzodkiewki reagują na nie nadmiernym wzrostem liści , wybijaniem roślin w pędy kwiatostanowe, a ich korzenie szybko parcieją. Dlatego zwykle w lecie nie uprawiamy rzodkiewek, a kolejny raz wysiewamy ją dopiero w połowie sierpnia i możemy to robić do połowy września. Wiosną rzodkiewkę możemy też wysiewać w rządkach razem z warzywami o długim okresie kiełkowania, na przykład z nasionami marchwi czy pietruszki. Rzodkiewka wchodzi szybko i wyznacza nam rzędy. Zanim ukażą się wschody uprawy głównej i jej siewki zaczną na dobre rosnąć, rzodkiewka zostanie już zebrana.

Odmiany

Na rynku ogrodniczym jest wiele odmian rzodkiewki. Dzieli się je ze względu na terminu zbioru na warzywa przeznaczone na zbiór wczesnowiosenny, wiosenny, późnoletni i jesienny. Do popularnych odmian należą: czerwone - Saxa, Carmen, Krasa, Rowa, Opolanka czy Fiesta, czerwone z białym końcem - Krakowianka, Szkarłatna z Białym Końcem, Tetra Iłówiecka, dwukolorowe Silesia, Warta i Mila, biała Sopel Lodu i żółta Zlata.

Nawożenie rzodkiewki

Jest rośliną o niskich wymaganiach pokarmowych. Jednak ze względu na krótki okres wegetacji i słabo rozwinięty system korzeniowy wymaga dostarczenia dość dużej ilości łatwo dostępnych składników pokarmowych i jej potrzeby nawozowe określane są jako duże. Nie wymaga intensywnego nawożenia azotem i fosforem, natomiast ma duże zapotrzebowanie na potas. Ważny jest dla niej również wapń. Należy jednak uważać, by nie przesadzić z ilością potasu, ponieważ jego nadmiar może powodować zasolenie podłoża, na które rzodkiewka jest bardzo wrażliwa.

pH gleby

Optymalnym pH gleby pod uprawę rzodkiewki mieści się w zakresie 6,0-7,5. Warto zbadać je przed siewem za pomocą kwasomierza i w razie konieczności zastosować zabieg odkwaszania lub zakwaszania. W przypadku rzodkiewki wapnowanie możemy przeprowadzić nawet tuż przed wysiewem. Pamiętajmy, że stosując każdy rodzaj nawozu, zawsze należy dokładnie wymieszać go z wierzchnią warstwą gleby za pomocą wideł lub szpadla.

Nawozy organiczne

Bardzo korzystnie działają na uprawę rzodkiewki. Możemy stosować:

Nawozy mineralne

Ze względu na krótki okres wegetacji rzodkiewki stosujemy je głownie przed siewem. Zwykle nie ma wtedy potrzeby nawozić jej w trakcie uprawy, natomiast jeśli jest taka konieczność, najlepiej zasilać ją dolistnie.

Jednoskładnikowe

Stosujemy wtedy, gdy znamy zawartość składników pokarmowych (mikro- i makroelementy) w glebie i wiemy, którego z nich roślinie brakuje. Aby to określić wykonujemy analizę chemiczną gleby.

Wieloskładnikowe

Jest to roślina częściowo tolerująca chlorki, najlepiej więc stosować nawozy o niskiej ich zawartości lub nie zawierające ich w ogóle. Tutaj przeczytasz na temat wieloskładnikowych nawozów mineralnych.

Pielęgnacja rzodkiewki

Okrywanie agrowłókniną

Jest wskazane zwłaszcza przy wczesnym wysiewie. Przyspiesza wschody oraz wzrost i rozwój roślin.

Przerywanie

Siewki przerywamy po wschodach, w fazie drugiego liścia, natomiast później, jeśli siew jest dość gęsty, można jeszcze kilkakrotnie przerywać rzodkiewkę, a wyrwane warzywa przeznaczać do bieżącego spożycia.

Odchwaszczanie

Jest ważnym zabiegiem w uprawie rzodkiewki, ponieważ chwasty są dla niej konkurencją w pobieraniu wody i składników odżywczych z gleby. Należy więc regularnie odchwaszczać grządki. Wokół roślin najlepiej robić to ręcznie, uważając, żeby nie wyrwać młodych rzodkiewek. W międzyrzędziach można użyć motyczki, pazurków lub kultywatora.

Spulchnianie gleby

Rzodkiewka korzystnie reaguje na spulchnianie międzyrzędzi. Możemy spulchniać je za pomocą kultywatora.

Podlewanie

Lubi dość wilgotną glebę, dlatego ważne jest regularne podlewanie uprawy. Do tego celu najlepiej jest używać wody deszczowej, którą możemy zbierać w specjalnych pojemnikach lub beczkach. Brak wody sprawia, że korzenie mają gorszy smak i są „łykowate”. Trzeba jednak uważać, by nie doprowadzić do nadmiaru wody w glebie, ponieważ wtedy rzodkiewki słabiej się wybarwiają. Przy uprawie wiosennej gleba zwykle jest na tyle wilgotna, że wystarcza to do prawidłowego wzrostu roślin, natomiast latem i jesienią podlewanie jest bardzo istotnym zabiegiem i jeśli należy o nim pamiętać, jeśli chcemy uzyskać plon dobrej jakości.

Prawidłowe podlewanie roślin w ogrodzie

Zbiór i przechowywanie

Rzodkiewka jest gotowa do zbioru już w 3-4 tygodniu od wysiewu (w zależności od odmiany). Najlepiej zbierać ją ręcznie, delikatnie wyrywając rośliny. Dobrze, by gleba w czasie zbioru była umiarkowanie wilgotna. Jeśli będzie zbyt sucha, możemy pourywać same liście. Rzodkiewka nie nadaje się do dłuższego przechowywania, więc najlepiej zbierać ją stopniowo, do bieżącego spożycia. Przez kilka dni można przechowywać ją w lodówce lub innym chłodnym miejscu. W warunkach profesjonalnych, w temperaturze 0-1°C i przy wilgotności 95-98%, może być przechowywana przez około 2 tygodnie.

Choroby i szkodniki

Rzodkiewka w trakcie uprawy narażona jest na różnego rodzaju choroby i działanie różnych szkodników. Części chorób można uniknąć, stosując w uprawie zasady zmianowania oraz uprawy współrzędnej i zaprawiając nasiona przed siewem. Jeśli jednak się pojawią, możemy zwalczać je, stosując preparaty biologiczne lub chemiczne. Należy przy tym pamiętać o dokładnym przestrzeganiu zaleceń podanych na etykiecie. Do najczęstszych chorób i szkodników należą:

Choroby:

  • czernienie korzeni
  • parch zwykły
  • zgorzel siewek
  • szara pleśń
  • rizoktonioza
  • bielik krzyżowych
  • mączniak rzekomy
  • czerń krzyżowych

Szkodniki:

  • pchełki
  • śmietka kapuściana
  • chowacz czterozębny {chrząszcze}
  • chowacz galasówek {chrząszcze}
  • żaczka warzuchówka {chrząszcze}