Odkwaszanie i zakwaszanie gleby w ogrodzie
Odczyn gleby, a więc jego wartość pH to jeden z najistotniejszych czynników prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin. Każda roślina uprawiana w naszym ogrodzie ma swój optymalny zakres pH w którym znajduje optymalne warunki dla swojego rozwoju. Dla większości roślin najlepszy jest odczyn lekko kwaśny lub obojętny w przedziale pH 5,5-7,2. Jednak są też takie gatunki, które najlepiej czują się w glebie o odczynie kwaśnym (kwasolubne) w przedziale pH 3,5-5,5 lub odczynie zasadowym (zasadolubne) w przedziale pH 7,2-8,5.
Jeśli ph gleby w naszym ogrodzie nie jest odpowiednie dla roślin, które już hodujemy lub zamierzamy hodować możemy je regulować poprzez nawożenie. Dostarczamy w ten sposób glebie odpowiednich składników w celu zmiany wartości odczynu. W przypadku, gdy mamy do czynienia z wartością niższą niż wymagania dla danej rośliny stosujemy odkwaszanie gleby. W odwrotnym przypadku, gdy wartość pH jest zbyt wysoka, a my chcemy ją obniżyć należy zastosować zakwaszanie gleby. To jakich środków w tym celu użyjemy i w jakich ilościach zależy przede wszystkim od tego jak szybko chcemy osiągnąć pożądany efekt, a także od rodzaju naszej gleby oraz wyjściowej wartości pH.
Termin odkwaszania
Zabieg odkwaszania gleby możemy przeprowadzać właściwe o każdej porze roku. Jednak najlepszy do tego celu jest okres wczesnowiosenny przed-wegetacyjny lub wczesnojesienny po-wegetacyjny. Pamiętajmy przy tym, że nie zaleca się łączyć wykonywania czynności odkwaszających ze stosowaniem innych nawozów naturalnych, przede wszystkim fosforowych oraz azotowych w formie amonowej. Dochodzi wtedy do strat azotu i uwsteczniania się fosforu do form nie rozpuszczalnych w wodzie. Pomiędzy zabiegami nawożenia należy zachować odpowiedni odstęp, tj. od 4 do 6 tygodni.
Wapnowanie wczesnowiosenne przeprowadza się wtedy, gdy gleba jest jeszcze zamarznięta, a w ciągu dnia jej wierzchnia warstwa jest wilgotna. Wtedy w czasie stopniowego procesu odmarzania wapno powoli przemieszcza się w głąb gleby z wodą przeprowadzając proces odkwaszania. Dobry jest również okres po-wegetacyjny, gdzie czas pomiędzy końcem, a początkiem wegetacji roślin jest stosunkowo długi. Uzyskujemy wtedy możliwie najdłuższy czas aktywizacji wapna. Czas ten pozwala również na spokojny dobór odpowiedniego nawozu oraz wykonanie prób glebowych.
Nawozy wapniowe odkwaszające glebę
Sposoby na odkwaszanie gleby
Do odkwaszania gleby stosowane są różnego rodzaju nawozy wapniowe oraz wapnowo-magnezowe:
- nawozy typu tlenkowego, które zawierają wapń w postaci tlenkowej (CaO). Charakteryzują się szybkim ale stosunkowo krótkim działaniem, gdyż dobrze rozpuszczają się w wodzie. Polecane są przede wszystkim na gleby średnie i ciężkie,
- nawozy typu węglanowego, które zawierają wapń w związkach węglanowych (CaCO3). Charakteryzują się wolnym ale stosunkowo długim działaniem, gdyż słabiej rozpuszczają się w wodzie. Polecane są przede wszystkim na gleby lekkie.
Podczas stosowania nawozów wapniowych należy je dokładnie mieszać z wierzchnią warstwą gleby. W szczególności dotyczy to nawozów pylistych, a mniej granulowanych, które to możemy rozsiewać bezpośrednio na ośnieżoną lub zamarzniętą glebę oraz na użytki trwale zielone takie jak trawnik. W tym przypadku możemy również przygotować mieszankę nawozu granulowanego lub pylistego z ziemią lub kompostem, którą będziemy posypywali taką powierzchnię. Mieszanie nawozu z glebą to jeden z czynników wpływających na szybkość i reakcję gleby na nawóz. Nie bez znaczenia jest też jego stopień rozdrobnienia oraz wilgotność gleby. Szczególne znaczenie ma to w nawozach typu węglanowego. Natomiast mniejsze w przypadku nawozów typu tlenkowego.
Termin zakwaszania
Termin zabiegu zakwaszania gleby zależy głównie od rodzaju stosowanego środka oraz od tego jak szybko chcemy uzyskać pożądany efekt.
Sposoby na zakwaszanie gleby
Do zakwaszania gleby stosowane są różnego rodzaju środki:
- stosowanie nawozów takich jak: siarczan amonu, mocznik, saletra amonowa, siarczan potasu lub siarczan magnezu. Najszybszy i najskuteczniejszy w swoim działaniu jest siarczan amonu. Pamiętajmy, że nawozy zawierające azot możemy stosować tylko przedsiewnie oraz pogłównie,
- siarka pylista lub granulowana. Należy ją dokładnie wymieszać z wierzchnią warstwą gleby. Na efekty trzeba czekać dosyć długo, gdyż słabo rozpuszcza się w wodzie,
- wymieszanie z podłożem torfu kwaśnego pH 3,5-4,5 w stosunku 1:1. Dobrze jest też zaprawiać dołki przed posadzeniem roślin. W tym przypadku efekt odpowiednio zakwaszonego podłoża uzyskujemy praktycznie natychmiast,
- ściółkowanie gleby materiałami zakwaszającymi, takimi jak kora lub trociny z drzew iglastych. Jest to zabieg, który ma raczej na celu utrzymanie odpowiednio niskiego pH w dłuższym okresie czasu.
Nawozy i preparaty zakwaszające glebę
Utrzymanie odpowiedniego pH gleby
Po odpowiednim wyregulowaniu poziomu odczynu gleby należy go okresowo kontrolować. Zarówno odkwaszanie jak i zakwaszanie nie są zabiegami, które na trwale wyregulują nam odczyn gleby, gdyż z czasem może on powracać do poprzedniej wartości. W razie potrzeby należy wtedy podejmować ponowną interwencję.