Obornik w ogrodzie

Obornik jest to rodzaj nawozu organicznego, składającego się z mieszaniny odchodów zwierzęcych (kału i moczu) oraz ściółki. Dostarcza on glebie najważniejszych składników mineralnych: makroelementów, takich jak azot, fosfor, potas, wapń, magnez oraz mikroelementów: bor, żelazo, cynk, miedź i mangan. Obornik zawiera również sporą dawkę masy organicznej. W procesie przemian zachodzących w glebie przekształca się ona w próchnicę, która poprawia strukturę i żyzność gleby. Wraz z obornikiem wprowadzane są do gleby liczne mikroorganizmy, które odpowiadają za prawidłowy przebieg różnych procesów chemicznych i wpływają na rozwój prawidłowej flory bakteryjnej w glebie. Nawożenie obornikiem sprawia, że ciężka i mokra gleba staje się bardziej przepuszczalna, natomiast zasilane obornikiem gleby piaszczyste lepiej magazynują wodę.

Odpowiednio dobrany i stosowany we właściwych dawkach obornik nadaje się w zasadzie pod każdą roślinę. Możemy go stosować pod warzywa, drzewa i krzewy owocowe, rośliny ozdobne oraz do nawożenia trawników. W formie granulowanej można stosować go na balkonach, tarasach, a nawet w domu, do roślin doniczkowych.

Rodzaje obornika

Skład chemiczny obornika może różnić się od siebie w zależności od rodzaju i wieku zwierząt, od których pochodzi, a także sposobu ich żywienia, ilości i jakości stosowanej ściółki oraz sposobu jego przechowywania.

Wyróżniamy następujące rodzaje obornika:

• Obornik bydlęcy - polecany jest na gleby piaszczyste, szybko nagrzewające się, gleba nim wzbogacona lepiej zatrzymuje wodę i składniki odżywcze
• Obornik świński - podobnie jak bydlęcy polecany na gleby piaszczyste, jest bardzo bogaty w potas
• Obornik koński - zalecany jest na gleby ciężkie, gliniaste, jest tak zwanym nawozem gorącym - powoduje szybsze nagrzewanie się gleby i zwiększa jej przewiewność, dobrze sprawdzi się również jako surowiec do ogrzewania podłoża w szklarniach, inspektach i tunelach
• Obornik owczy, kozi i króliczy - zawiera dużo azotu, dobrze sprawdzi się w uprawie roślin żarłocznych, wymagających do swej uprawy dużych dawek składników pokarmowych
• Obornik kurzy - zawiera bardzo dużo azotu, szybko się nagrzewa, aby uniknąć ryzyka przenawożenia, najlepiej stosować go jako dodatek do kompostu

Obornik przekompostowany

W amatorskich ogrodach ozdobnych i owocowo-warzywnych najlepiej używać obornika przekompostowanego, ponieważ świeży jest nawozem bardzo skoncentrowanym i mocnym. Przekompostowanie obornika jest ważne dlatego, że mocz zwierząt zawiera toksyczny amoniak, który mógłby uszkodzić kiełkujące nasiona, siewki, a nawet korzenie starszych roślin. Dodatkowo mikroorganizmy znajdujące się w oborniku i powodujące jego rozkład zużywają dużo azotu i konkurują o niego z korzeniami roślin, więc zbyt świeży obornik może wówczas nie spełnić prawidłowo swojej funkcji.

Aby otrzymać obornik przekompostowany, należy go złożyć na pryzmie na około 12 miesięcy i koniecznie przykryć folią lub plandeką. Jeżeli nie mamy w ogrodzie miejsca na stworzenie oddzielnej pryzmy z obornikiem, można go wrzucić w kompostownik.

Termin i stosowanie

Przekompostowany obornik działa bardzo korzystnie na rośliny pod warunkiem, że stosujemy go we właściwy sposób. Ogólnie przyjęte terminy stosowania obornika to wczesna wiosna i późna jesień. W zależności od tego, co zamierzamy uprawiać na glebie wzbogaconej w obornik, terminy te będą różne. Niektóre warzywa, na przykład marchew, pietruszka, buraki czy pomidory lub rośliny ozdobne (irysy, piwonie, lawenda, rośliny cebulowe) nie lubią gleb świeżo nawiezionych obornikiem i najlepiej uprawiać je w drugim lub nawet trzecim roku po oborniku. Warzywa, takie jak kapusta czy kalafior, wymagające do wzrostu i rozwoju dużych ilości składników pokarmowych, można uprawiać już w pierwszym roku po oborniku. Wiosną można stosować tylko bardzo dobrze rozłożony i przekompostowany obornik. Są również rośliny, pod które przekompostowany obornik nie jest zalecany. Dotyczy to głównie roślin, które wymagają precyzyjnego i stosunkowo niskiego nawożenia azotem. Przykładem mogą być rośliny strączkowe hodowane na nasiona, które tak jak inne rośliny motylkowe współżyją z bakteriami brodawkowymi i wiążą wolny azot. Dodatkowa dawka azotu z obornika mogłaby spowodować nadmierny rozrost masy zielonej kosztem nasion.

Na glebach lekkich obornik stosujemy częściej, w mniejszych dawkach. Możemy go stosować co 2-3 lata, w dawce około 1-2 kg/m, wiosną. Na glebach ciężkich nawożenie obornikiem wykonujemy rzadziej, co 3-5 lat, w dawce około 3-4 kg/m2, w terminie jesiennym.

Rozrzucony na rabatach lub grządkach obornik należy zawsze, za pomocą szpadla lub wideł amerykańskich, dokładnie wymieszać z wierzchnią warstwą gleby. Pozostawienie niewymieszanego, odkrytego obornika powoduje duże straty azotu i innych składników pokarmowych. Na glebach lekkich mieszamy obornik głębiej, na około 18-20 cm, gdyż wymieszanie na większą głębokość spowalnia jego rozkład. Na glebach ciężkich - maksymalnie na 10 cm, wtedy rozkłada się szybciej.

Przy stosowaniu obornika w terminie wiosennym należy zwrócić uwagę, żeby nie spowodował on przesuszenia gleby. Przy niewielkiej ilości opadów może się tak zdarzyć, należy więc wtedy obficie nawadniać glebę, żeby zapobiec przesuszeniu.

Pamiętajmy, żeby nigdy nie stosować obornika na zamarzniętą i pokrytą śniegiem glebę. Chodzi tu głównie o ochronę wód, a także gleb przed zanieczyszczeniem azotem i fosforem, ponieważ składniki te oprócz cennych podstawowych właściwości plonotwórczych, stanowią potencjalne i poważne źródło zanieczyszczeń gleb i wód. Głównie związki azotu mogą być wtedy wymywane do wód gruntowych lub zmywane do wód powierzchniowych, powodując ich zanieczyszczenie.

Obornik suszony i granulowany

Świeży obornik jest dla ogrodnika-amatora dosyć trudny do zdobycia, a także przechowywania. Korzystanie z niego wymaga czasu i sporego nakładu pracy. Wydziela on też bardzo nieprzyjemny zapach. W odpowiedzi na potrzeby dzisiejszych ogrodników, wiele firm rozpoczęło produkcję i sprzedaż obornika suszonego oraz granulowanego. Na rynku ogrodniczym dostępne są różne rodzaje oborników, które, podobnie jak w przypadku obornika tradycyjnego, mogą różnić się składem w zależności, od jakich zwierząt pochodzą. Możemy dziś kupić na przykład obornik bydlęcy, kurzy, koński, a także oborniki mieszane.

Obornik suszony i granulowany różnią się formą. Obornik suszony w procesie produkcji zostaje poddany kompostowaniu i wysuszeniu, co pozwala otrzymać jednolitą postać gotowego, sypkiego nawozu. Obornik granulowany jest to forma koncentratu, produkowany bezpośrednio jest z przefermentowanego obornika naturalnego. Ma postać cylindrycznych, suchych i twardych granulek. Nie zawiera żadnych substancji chemicznych - klejów, konserwantów, itp. Jedynym stabilizatorem jest wysuszenie i sprasowanie naturalnego surowca. Granulki pod wpływem wilgoci z podłoża pęcznieją i rozpadają się, uwalniając do gleby zawarte w nich składniki pokarmowe. Granulat ma czterokrotnie mniejszy ciężar i objętość w stosunku do obornika tradycyjnego przy zachowaniu wszystkich jego pozytywnych. Ze względu na swoją formę obornik granulowany nie poprawia struktury gleby tak znacznie, jak obornik tradycyjny, ale podobnie jak obornik tradycyjny zapewnia odpowiednie zaopatrzenie roślin w składniki odżywcze

Zarówno obornik suszony, jak i granulowany ma jeszcze wiele innych zalet w stosunku do obornika tradycyjnego:

• jest wygodny w użyciu
• jest pozbawiony nieprzyjemnego zapachu
• zawiera tylko naturalne składniki
• jest wolny od jaj i larw owadów, nicieni i innych patogenów
• nie zawiera nasion chwastów
• charakteryzuje się neutralnym pH
• możemy od razu po jego zastosowaniu siać i sadzić wszystkie rośliny, bez konieczności stosowania zasady sadzenia roślin w drugim czy trzecim roku po oborniku
• jego forma ułatwia przechowywanie
• ma długi okres przydatności do użycia (szczególnie obornik granulowany - odpowiednio przechowywany zachowuje swoje właściwości przez trzy lata)
• granulowany może być wysiewany zarówno ręcznie, jak i mechanicznie
• jest znacznie bardziej wydajny

Termin i stosowanie

W centrach ogrodniczych obornik suszony i granulat dostępne są w workach foliowych lub wiadrach o różnych pojemnościach, możemy więc kupić taką ich ilość, jaka jest nam aktualnie potrzebna. Oborniki należy stosować zawsze w takich dawkach, jakie podaje na opakowaniu producent.

Obornik suszony można stosować wiosną, przed siewem roślin. Należy dokładnie wymieszać go z górną warstwą gleby go na głębokość około 10 cm. Na rabatach już zagospodarowanych można rozrzucić cienką warstwę obornika między roślinami i obficie podlać.

Obornik granulowany można stosować przez dużą część sezonu wegetacyjnego, za wyjątkiem śnieżnych zim, ale najlepszy okres do jego stosowania to wiosna i jesień. Można posypywać nim glebę lub dawać punktowo pod korzeń - trzeba wtedy oddzielić obornik od korzeni cienką warstwą ziemi. Obornik granulowany można też rozpuszczać w wodzie, a następnie podlewać rośliny. Trzeba tylko pamiętać, aby roztwór najpierw postał przez 14 dni i dobrze go wymieszać przed użyciem.

Obornik jest to nawóz w stu procentach naturalny. Jest całkowicie bezpieczny dla naszych roślin. Stosując obornik w naszych ogrodach, zarówno ten w postaci tradycyjnej, jak i suszony czy granulowany, mamy gwarancję otrzymania w pełni naturalnych i ekologicznych plonów.