Odczyn gleby i wartość pH

Wielu ogrodników bagatelizuje potrzebę dokładnego określenia odczynu gleby, a jak się okazuje, jest to niezwykle ważna kwestia. Oprócz nasłonecznienia, czy ilości wody, to właśnie stan gleby jest jednym z najważniejszych czynników, które decydują o jakości roślin hodowanych w naszym ogrodzie.

Większość gleb w Polsce charakteryzuje się dość wysokim poziomem zakwaszenia. O tym, czy dana uprawa się powiedzie, czy przyniesie marne efekty, decyduje przede wszystkim odczyn gleby.

Czym jest odczyn gleby?

Odczyn gleby to nic innego, jak jej wartość pH, czyli stopień stężenia jonów wodorowych do jonów wodorotlenowych. Skala pH zawiera się między 0 a 14, im mniejsza wartość, tym gleba jest bardziej kwaśna. To, jakie pH posiada dana gleba, predestynuje ją do uprawy konkretnej odmiany roślin. Rośliny kwasolubne nie wydadzą dobrych plonów na glebach zasadowych i odwrotnie te, którym potrzebne jest zasadowe podłoże, nie sprawdzą się na glebach o dużej kwasowości.

Bagatelizowanie odczynu gleby sprawia, że część ogrodniczych działań i nasze starania, pomimo odpowiedniej pielęgnacji i stosowania wszelkich zasad pielęgnacji, może nie wyglądać tak okazale, jak byśmy tego chcieli. Część składników odżywczych jest dostępna dla rośliny dopiero w momencie, gdy gleba posiada właściwą wartość pH. Doświadczenie pokazuje, że większość roślin rozwija się najlepiej na glebie lekko kwaśnej, kiedy to mają one możliwość najlepszego przyswajania składników odżywczych.

Wyróżniamy następujące odczyny gleby:

kwaśny,
obojętny,
zasadowy.

Każdy z odczynów charakteryzuje się konkretnymi wartościami pH:

Bardzo kwaśne gleby posiadają pH < 4,5
Kwaśne: pH od 4,4 do 5,5
Lekko kwaśne: pH od 5,5 – 6,5
Obojętne: pH od 6,6 – 7,2
Zasadowe: pH powyżej 7,2

Zarówno kwaśna, jak i zasadowa gleba, charakteryzują się konkretnymi cechami. W przypadku gleby o niskim pH, dochodzi do zahamowania rozwoju roślin, a ziemia wydaje się być przez cały czas ciepła. Natomiast kiedy mamy do czynienia ze zbyt wysokim odczynem, szybkiemu rozkładowi ulega materiał organiczny znajdujący się na piaszczystym podłożu, a gleba wykazuje niedobór magnezu, fosforu i potasu.

Kiedy warto zbadać odczyn gleby?

Istnieją dwie sytuacje, w których konieczne jest określenie pH gleby. Należą do nich:

Moment siewu i sadzenia. Jeżeli chcemy, aby nasze rośliny wyglądały okazale, to nie warto rozpoczynać pracy „w ciemno”. Sprawdzenie odczynu gleby sprawi, że będziemy mogli go ewentualnie skorygować, jeżeli nie będzie odpowiedni dla roślin, które mamy zamiar uprawiać.
Słabe wyniki lub ich brak. Czasami mimo usilnych starań, ogród nie prezentuje się tak dobrze, jak powinien. Rośliny nie są wzorcowe bądź też ich wzrost jest zahamowany. Najbardziej prawdopodobną przyczyną jest właśnie niewłaściwe pH gleby, jest ona zbyt kwaśna lub zbyt zasadowa dla roślin, jakie uprawiamy.

Na szczęście kwestie niewłaściwego odczynu gleby możemy skorygować poprzez uzupełnienie jej składu odpowiednimi nawozami. Należy wtedy wybrać jeden ze sposobów na odkwaszanie lub zakwaszanie gleby i skorygować odczyn na odpowiedni poziom.

Metody badania pH gleby w ogrodzie

Właściwa ocena pH gleby dokonywana jest tylko i wyłącznie poprzez specjalistyczne badanie. Jego wynik zasugeruje nam ostateczną decyzję dotyczącą sposobu postępowania z glebą. Do oceny pH stosuje się dwie metody:

Potencjometryczną - przy użyciu elektrycznych mierników pH. Pomiar przeprowadza się poprzez przyłożenie do ziemi czujnika urządzenia lub zmieszanie gleby z odpowiednią ilością wody destylowanej i zanurzenie w niej czujnika.
Kalorymetryczną – przy użyciu wskaźników, takich jak papierki lakmusowe, które w odpowiednim odczynie zmieniają kolor. Uzyskany wynik należy porównać z szablonem wzorcowym i odczytać wynik.

Sprawdzanie pH w ogrodzie to rutynowa czynność, która powinna być wykonywana raz do roku. Mimo nawożenia, w celu zmiany odczynu, gleba po jakimś czasie ma tendencje do powracania do określonego pH, a utrzymanie najlepszych efektów, polega na stałym monitorowaniu jej stanu. Jeżeli zadbamy o to, by w ogrodzie był odpowiednim poziom pH, możemy być pewni, że w naszym ogrodzie pojawią się jeszcze piękniejsze i bardziej wartościowe rośliny.